Henryk Krauze

---

Życiorys

Henryk Krauze pochodził z rodziny o tradycjach inteligenckich, jako syn Cezarego oraz Kazimiery z d. Zielińskiej. Swoje pierwsze kroki edukacyjne stawiał w Szkole Podstawowej w Ostrołęce, a następnie kontynuował naukę w Gimnazjum im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w tym samym mieście. W kolejnych latach uczęszczał do Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie oraz do Szkoły Podchorążych w Zambrowie, gdzie zdobył wiedzę i umiejętności, które przyczyniły się do jego późniejszej kariery wojskowej. Był porucznikiem w stanie spoczynku, a jego działalność artystyczna została doceniona przez Ministerstwo Kultury i Sztuki, które nadało mu status artysty plastyka.

W czasach międzywojennych Krauze pełnił funkcję nauczyciela przysposobienia wojskowego w swoim rodzinnym gimnazjum. Po rozpoczęciu II wojny światowej ochotniczo zgłosił się do Batalionu Obrony Narodowej, który wchodził w skład Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”. Jako dowódca plutonu zwiadu prowadził działania w rejonach takich jak Kruszewo, Różan, Łątczyn, Lipianka, Miastkowo oraz Nowogród.

Po aresztowaniu przez Niemców w pobliżu Śniadowa, udało mu się zbiec i powrócić do Ostrołęki. Mimo skierowania do Krakowa, został wkrótce schwytany przez gestapo. Po brutalnym przesłuchaniu, 30 grudnia 1939 roku, przetransportowano go do obozu przejściowego w Stablack koło Królewca. Przez cały czas wojny jego los był nierozerwalnie związany z obozami jenieckimi w Niemczech, gdzie otrzymał numer obozowy 40225 oraz trafił do oflagu IA w Itzehoe, a następnie do Sandhostel.

Podczas ewakuacji jeńców, w wyniku inwazji Niemiec na ZSRR, udało mu się uciec z wagonu, jednak szybko został złapany i przewieziony do Lubeki. 20 kwietnia 1942 roku, wraz z około 800 innymi jeńcami, dotarł do Oflagu II C w Woldenberg, gdzie mimo trudnych warunków, rozpoczął działalność plastyczną. Swoje prace przesyłał do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża i przez cały czas okupacji pozostawał w obozach jenieckich.

Po zakończeniu II wojny światowej, Henryk Krauze podjął pracę na węźle kolejowym PKP, a następnie w szkolnictwie średnim – nauczał najpierw w Liceum Ogólnokształcącym, później przez trzy dekady w Liceum Pedagogicznym, a na koniec w Technikum Budowlanym w Ostrołęce. W 1973 roku przeszedł na emeryturę, lecz w dalszym ciągu angażował się w edukację młodzieży, organizując obozy turystyczne, rajdy oraz spływy kajakowe współpracując z żoną.

Był aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, gdzie pełnił ważne funkcje, m.in. jako prezes Zarządu Powiatowego oraz członek Zarządu Okręgu w Warszawie. Należał również do Stronnictwa Demokratycznego, gdzie zasiadał na stanowisku radnego Miejskiej Rady Narodowej przez cztery kadencje.

Życie osobiste Krauzego było związane z Jadwigą z d. Owczarek, która również była nauczycielką (zm. 1992). Mieli syna Andrzeja, a Henryk przez całe swoje życie był mocno związany z Ostrołęką, gdzie spoczął w grobie rodzinnym na cmentarzu parafialnym.

Działalność artystyczna

Henryk Krauze był osobą głęboko zaangażowaną w życie artystyczne, należąc do grup twórczych plastyków nauczycieli, takich jak „Nałęczów-56” oraz „Mazowsze”, które były aktywne przy Zarządzie Głównym Związku Nauczycielstwa Polskiego. Jako utalentowany artysta plastyk, stworzył około 400 dzieł, w tym przeważającą liczbę obrazów olejnych, grafik, a także projekty medali i pocztówek.

Do zasług Krauze należy m.in. autorstwo pomnika upamiętniającego ostrołęckich Żydów, który znajduje się na terenie dawnego cmentarza. Jego wkład w kulturę lokalną jest również zauważalny w postaci medalu z okazji 600-lecia Ostrołęki oraz Odznaki „Za zasługi dla województwa ostrołęckiego”. Oprócz tego, zrealizował rekonstrukcję pomnika Szarży Artylerii pod dowództwem Józefa Bema na miejscu bitwy ostrołęckiej, w okresie powstania listopadowego, oraz odbudował dzieło Romualda Zerycha, które zostało zniszczone przez Niemców w czasie II wojny światowej.

Artysta wziął udział w 43 wystawach zbiorowych oraz ośmiu indywidualnych, prezentując swoje dzieła, które często ukazują Ostrołękę. Wśród jego projektów można znaleźć zbiory rysunków takie jak „Kapliczki kurpiowskie ze szkicownika Henryka Krauze”, „Ostrołęka w rysunkach Henryka Krauze” oraz „Dawna Ostrołęka”.

Jego prace są w posiadaniu zarówno kolekcji prywatnych, jak i instytucji w Polsce oraz za granicą, w tym na Węgrzech, w Szwajcarii, Czechach, Słowacji, a nawet w Stanach Zjednoczonych. W odpowiedzi na pożar kościoła poklasztornego w Ostrołęce, Krauze wykonał również kopię obrazu przedstawiającego fundatora tego miejsca – Tomasza Gocłowskiego, co stanowi piękny akcent jego artystycznej działalności.

Medale i odznaczenia

Henryk Krauze był osobą, która otrzymała liczne wyróżnienia i medale za swoje zasługi. Poniżej znajduje się lista jego osiągnięć oraz odznaczeń:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939 r.”,
• Złota Odznaka PTTK,
• Medal 600-lecia Ostrołęki,
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”,
• Nagroda I stopnia Ministra Oświaty,
• Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi,
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”,
• Złota Odznaka Związku Nauczycielstwa Polskiego,
• Odznaka „Za zasługi dla województwa ostrołęckiego”.

Upamiętnienie

Skwer położony przed II Liceum Ogólnokształcącym w Ostrołęce jest oznaczony imieniem Henryka Krauzego. W sobotę 22 czerwca 2019 roku odbyła się ceremonia odsłonięcia tablicy, która została umieszczona na skwerze, aby godnie upamiętnić postać patrona.

---

Oceń: Henryk Krauze

---